GS w Kozich Bobkach.

 U nas w Kozich Bobkach, to za komuny stał taki jeden GS.

 U nas w Kozich Bobkach, to za komuny stał taki jeden GS. W tym geesie to robił Heniek i robił tam tyle lat, że w końcu został kierownikiem i był nim do czasu aż ekipa w Komitecie Gminnym się zmieniła i sekretarzem został szwagier Heńka, Jurek. Jurek zrobił wtedy Heńka skarbnikiem gminy, ale po pewnym czasie ekipa znów się zmieniła i Heniek wrócił do geesu, co specjalnie nikogo nie dziwiło. A bo to raz tylko się zdarzyło, że ktoś z gieesów przyszedł do gminy za szwagrem, a potem odszedł z nim tam skąd przyszedł? Nie raz i nie tylko w Kozich Bobkach, wszędzie się tak działo, a teraz to się dzieje nawet w Ameryce.

No mówię wam, u nas te wszystkie Tuski i Kaczyńskie chcą nam budować drugie Irlandie i czwarte Rzeczpospolite, a tymczasem w USA zbudowano drugie Kozie Bobki. Sytuacja prawie identyczna, też tam był taki jeden Heniek i też robił w geesie. I ten Heniek miał kumpla, Jurka, szwagrami to oni chyba nie byli, ale mniejsza z tym, w każdym razie byli Heniek i Jurek. Heniek robił w tym geesie z dwadzieścia lat, jeśli nie więcej i w końcu został tam kierownikiem. W tzw. międzyczasie zmieniła się jednak ekipa w KC i pierwszym sekretarzem został Jurek, który wziął Heńka na skarbnika i sekretarza od planowania. I Heniek planował, co nie podobało się elementom wstecznym i reakcyjnym, ale mniejsza o elementy, mówię o Heńku, który po kolejnej zmianie ekipy stracił robotę. Nie wiem, czy wrócił do GS, czy nie, z tego co wiem raczej nie, choć gdyby nawet wrócił to czy kogoś by to specjalnie dziwiło? A bo to tylko raz się zdarzyło, że ktoś z GS przeszedł do rządu, czy na odwrót? Nie raz się zdarzyło i pewnie się jeszcze zdarzy, ktoś nazwał nawet GS kuźnią kadr dla amerykańskiej administracji i nazwał go tak nie bez przyczyny. Zresztą w USA takich kuźni jest więcej, transfery między światem polityki a "rynkami finansowymi" są tam równie częste, jak transfery piłkarzy w klubach pierwszoligowych. I znowu "nie tylko w Kozich Bobkach" tak się dzieje, ale "wszędzie", powiązania między "rynkami finansowymi" a "władzą ludową" funkcjonują w dość wielu krajach. Co ciekawe powiązania te nie przeszkadają wielu osobom, często uchodzącym za autorytety, mówić, że błędy rynków finansowych powinno naprawiać państwo, które powinno też wzmocnić swoją kontrolę nad tymi rynkami. Przepraszam bardzo, jakie konkretnie państwo? Bo z tego co mi wiadomo państwo tworzą i państwem kierują ludzie, a skoro ludzie są ci sami, co na "rynkach finansowych", to czy są oni najlepszymi kandydatami do kontrolowania i naprawiania czegokolwiek? Tu można mówić najwyżej o naprawie własnych błędów, problem w tym, że mało który polityk się do tych błędów poczuwa, na razie tylko jeden Greenspan przyznał, że się pomylił, choć jeszcze "nie wie", biedaczek, w którym miejscu.

Skoro już jesteśmy przy Greenspanie, to warto wspomnieć o instytucji, która najmocniej łączy państwo z "rynkami finansowymi", czyli o banku centralnym. W Ameryce istnieje taki bank, do niedawna kierowany przez Greenspana. Nazywa się on Fed i został utworzony w 1913 roku. Warto zapamiętać tę datę. Po co? Bo dzięki niej można zaobserwować ciekawe zjawisko, zjawisko tzw. kryzysu. Jest to zjawisko stare jak świat, w takiej np. Ameryce pierwsze kryzysy są notowane już w XVIII wieku, czyli na samym początku istnienia kraju. Nie każdy jednak wie, że kiedyś kryzysy były inne niż teraz, a przełomem po którym teraz przestało być takie jak kiedyś jest właśnie rok 1913, rok utworzenia Fed. Przed tym rokiem kryzysy zdarzały się co parę lat i przebiegały według stałego schematu: nierentowne firmy padały, a na ich miejsce pojawiały się nowe, w międzyczasie ludzie zaciskali pasa i oszczędzali, co po zakończeniu kryzysu pozwalało im zwiększyć wydatki. Cały proces trwał kilka miesięcy, po czym rynek wracał do równowagi i tu uwaga: wracał do niej bez ingerencji państwa. Serio, nikomu wtedy nie przychodziło do głowy, by "ratować" gospodarkę, a kryzys nie był traktowany jak katastrofa, był po prostu okresem, w którym następowało "oczyszczenie" rynku. Oczyszczenie trwało krótko i następował po nim dalszy rozwój i byłoby pewnie tak do dzisiaj, ale nie jest. Po roku 1913 kryzysy zmieniły swoje oblicze. Nie trwały już kilka miesięcy, ale kilka lat i nie mogły się zakończyć bez interwencji rządu. Również ich skutki były inne, bardziej dotkliwe. Dlaczego? Widocznie dlatego, że przebieg kryzysu też był inny niż kiedyś. A dlaczego był inny? Odpowiedź może być tylko jedna: inne były przyczyny kryzysu.

W XIX wieku nikt nie mówił o globalnej recesji, recesja dotyczyła konkretnych przedsiębiorstw, konkretnych krajów i konkretnych obszarów gospodarki, a przyczyną recesji były błędne decyzje podejmowane przez banki i przedsiębiorstwa, ewentualnie wojny lub klęski żywiołowe. Dziś jest inaczej, teraz przy omawianiu przyczyn mówi się o rynkach finansowych i o polityce Fed. Tu mamy odpowiedź na pytanie dlaczego coś się zmieniło, odpowiedzią jest Fed, który już od momentu swojego powstania wziął się za naprawianie gospodarki za pomocą stóp procentowych. Stopy się cięło lub podwyższało, w zależności od potrzeby chwili. Zwiększało się podaż pieniądza, który w ten sposób tracił na wartości i robiono wiele innych sztuczek. To wszystko doprowadziło do kryzysu w 1929 roku. Kryzysu, który mógłby się szybko skończyć, gdyby tylko Fed wycofał się z gry, ale Fed się nie wycofał, Fed ratował gospodarkę dalej, nawet bardziej intensywnie niż dotychczas. Do banku centralnego dołączył rząd, który postanowił gospodarkę ratować protekcjonizmem i ograniczeniem importu. W tej sytuacji inne kraje słusznie poczuły się zagrożone i również ograniczyły import, dopłacając przy okazji do eksportu, co jednak nie dało żadnego skutku, bo przecież niczego się nie sprzeda, gdy nikt nie chce kupować. Handel międzynarodowy padł, co było tragedią, bo przed 1929 rokiem powiązania między różnymi krajami były bardzo silne, szczególnie mocno były związane ze sobą "rynki finansowe" i banki centralne, których prezesi przyjaźnili się i wymieniali między sobą ciepłe listy.

Posypał się cały system, posypał się z winy państwa, a jako lekarstwo na interwencję państwa podano jeszcze więcej interwencji. Później nadeszła wojna, a po wojnie odbudowa. To uspokoiło trochę sytuację, ale nie na długo. W latach siedemdziesiątych system się załamał, opanowana przez państwo i związki zawodowe gospodarka ledwie dyszała. Nadzeszła kolejna recesja, której skutkiem było wyrzucenie dzieł Keynesa do kosza i zastąpienie ich programem Thatcher i Reagana. Wyglądało na to, że wszystko zmierza ku dobremu, wprawdzie po drodze giełda oszalała na punkcie akcji "dot-comów" i w 2001 roku pękła bańka internetowa, ale to nie problem. Padłoby parę źle zarządzanych przedsiębiorstw, paru giełdowych "inwestorów" poszłoby z torbami i po kilku miesiącach wróciłaby równowaga. Niestety pan Greenspan popełnił błąd ( tak, panie Alanie, właśnie w tym miejscu ) i wzorem swoich poprzedników postanowił ratować, tym razem nie gospodarkę a "rynki finansowe". W tym celu obniżył stopy procentowe do absurdalnie niskich poziomów i napompował rynek tanim pieniądzem, przyznawanym powszechnie w ramach "taniego" kredytu. Taki pieniądz znalazł dobrą lokatę w nieruchomościach, których ceny rosły i rosły, a gdy w końcu spadły do normalnego poziomu podniesiono krzyk o kryzysie na "rynkach finansowych". Na szczęście planista Heniek, wiecie, ten z geesu, sypnął forsą i uratował "rynki". Tylko finansowe, bo te normalne raczej ucierpią na jego planie, niż zyskają, ale ważne, że uratował. Jego następcy ratują dalej, nawet poszerzyli zakres ratunkowych "inwestycji" i z kieszeni obywatela inwestują we wszelkiego rodzaju gospodarcze trupy, rzucając raz miliardem, raz bilionem, co "rynki finansowe" zawsze przyjmują z zadowoleniem, a to jest przecież najważniejsze.

Jedno mnie tylko zastanawia. Kiedyś nie było ani rynków finansowych, ani banków centralnych, ani rządowych planów ratunkowych. Pomimo tego nie było tych wszystkich globalnych katastrof finansowych, tylu wstrząsów i kataklizmów. Upadek jakiegoś banku, czy przedsiębiorstwa nie powodował masowej histerii, że oto gospodarka nam się wali, oznaczał on tylko tyle, że wali się zła firma, na miejsce której przyjdzie zaraz lepsza. Taka naturalna wymiana zapewniała ciągły rozwój, kryzysy były krótkie i następowała po nich szybka poprawa. Gdy tylko świat został opanowany przez banki centralne i rynki finansowe, sytuacja uległa diametralnej zmianie. Może więc warto zastanowić się nad powrotem do starego systemu?